Po co odrzucać pusty spadek?
Zdarzają się sytuacje, gdy spadkodawca nie pozostawił po sobie żadnego majątku ani długów albo pozostawił jedynie długi spadkowe, a wartość aktywów wchodzących w skład spadku wynosi zero.
W takim przypadku pojawia się pytanie – czy składanie oświadczenia o odrzuceniu spadku przed sądem lub notariuszem ma sens? Zgodnie z obowiązującymi przepisami, jeśli spadkobierca nie podejmie żadnych działań, to dla spadków otwartych po 18 października 2015 r. zostaje on automatycznie przyjęty z dobrodziejstwem inwentarza, co oznacza, że odpowiedzialność za długi jest ograniczona do wartości aktywów spadku. Jeżeli aktywa wynoszą zero, to długi również nie przechodzą na spadkobiercę.
Podstawowe zasady prawa spadkowego
📜 Spadek otwiera się z chwilą śmierci spadkodawcy, a spadkobierca nabywa go automatycznie – bez potrzeby podejmowania jakichkolwiek działań.
📅 W ciągu 6 miesięcy od uzyskania informacji o spadku, spadkobierca może go odrzucić lub przyjąć.
⚖ Brak decyzji oznacza przyjęcie spadku z dobrodziejstwem inwentarza, co chroni przed osobistą odpowiedzialnością za długi.
Kiedy warto rozważyć wykaz inwentarza lub spis inwentarza?
Jeśli istnieje podejrzenie, że spadkodawca mógł mieć długi, warto skorzystać z narzędzi, które pozwolą spadkobiercy formalnie ograniczyć odpowiedzialność:
✔ Spis inwentarza – dokument urzędowy, który sporządza komornik na wniosek spadkobiercy, wierzyciela lub sądu. Jest bardziej sformalizowany i wiąże się z dodatkowymi kosztami.
✔ Wykaz inwentarza – dokument prywatny, który spadkobierca może sporządzić samodzielnie według wzoru dostępnego na stronie Ministerstwa Sprawiedliwości. To tańsza i szybsza alternatywa dla spisu inwentarza.
Po co składać wykaz lub spis inwentarza?
Celem obu tych dokumentów jest zabezpieczenie spadkobierców przyjmujących spadek z dobrodziejstwem inwentarza. Wierzyciele mogą zgłosić się nawet kilka lat po śmierci spadkodawcy, dlatego warto ustalić zakres odpowiedzialności spadkobiercy.
🏛 Kto może wnioskować o spis inwentarza?
- Spadkobiercy, którzy chcą zabezpieczyć się przed nieznanymi długami.
- Wierzyciele, jeśli posiadają pisemny dowód należności przeciwko spadkodawcy.
- Osoby uprawnione do zachowku lub wykonawcy testamentu.
Spis inwentarza sporządza komornik, a opłata wynosi 10% przeciętnego wynagrodzenia miesięcznego za każdą rozpoczętą godzinę jego pracy. Alternatywnie można złożyć wykaz inwentarza, co jest szybszym i mniej kosztownym rozwiązaniem.
Czy długi spadkowe mogą zostać wyegzekwowane od spadkobiercy?
Jeśli w spadku znajdują się zobowiązania, wierzyciel może próbować dochodzić ich spłaty, ale:
🔹 Jeśli spadkobierca przyjął spadek z dobrodziejstwem inwentarza, jego odpowiedzialność jest ograniczona do wartości aktywów spadkowych.
🔹 Wierzyciel nie może dochodzić długów przekraczających wartość majątku spadkowego.
🔹 W przypadku braku zastrzeżenia w tytule wykonawczym, spadkobierca może wnieść powództwo przeciwegzekucyjne.
W sytuacji, gdy komornik wyegzekwuje więcej, niż wynosi wartość majątku spadkowego, spadkobiercy przysługuje roszczenie o zwrot nienależnego świadczenia.
Podsumowanie
Jeśli spadek zawiera więcej długów niż aktywów, przyjęcie go z dobrodziejstwem inwentarza może wiązać się z dodatkowymi obowiązkami, np. sporządzeniem spisu lub wykazu inwentarza. Spadkobiercy, którzy nie utrzymywali bliskiego kontaktu ze spadkodawcą, mogą mieć trudności w ustaleniu jego sytuacji finansowej. Warto więc:
📌 Sprawdzić, czy spadkodawca miał zobowiązania w bankach, urzędach skarbowych, ZUS, u dostawców mediów.
📌 Sporządzić wykaz inwentarza dla formalnego zabezpieczenia przed długami.
📌 W razie wątpliwości skonsultować się z adwokatem specjalizującym się w prawie spadkowym.
📞 Masz pytania dotyczące prawa spadkowego?
Zastanawiasz się, czy odrzucić spadek, jak uniknąć odpowiedzialności za długi lub jak zabezpieczyć swoje interesy? Skontaktuj się z Kancelarią Adwokacką w Chrzanowie, a pomożemy Ci znaleźć najlepsze rozwiązanie.
